سالک!

پیر مردی بر قاطری بنشسته بود و از بیابانی می گذشت. سالکی را بدید که پیاده بود.

پیرمرد : ای مرد به کجا رهسپاری ؟

سالک : به دهی که گویند مردمش خدا نشناسند و کینه و عداوت می ورزند و زنان خود را از ارث محروم می کنند.

پیر مرد : به خوب جایی می روی.

سالک : چرا ؟

پیر مرد : من از مردم آن دیارم و دیری است که چشم انتظارم تا کسی بیاید و این مردم را هدایت کند.

سالک : پس آنچه گویند راست باشد؟

پیر مرد : تا راست چه باشد.

سالک : آن کلام که بر واقعیتی صدق کند.

پیر مرد : در آن دیار کسی را شناسی که در آنجا منزل کنی ؟

سالک : نه.

پیر مرد : مردمانی چنین بد سیرت چگونه تو را میزبان باشند ؟

سالک : ندانم.

پیر مرد : چندی میهمان ما باش . باغی دارم و دیری است که با دخترم روزگار می گذرانم.

سالک : خداوند تو را عزت دهد اما نیک آن است که به میانه مردمان کج کردار روم و به کار خود رسم.

پیر مرد : ای کوکب هدایت شبی در منزل ما بیتوته کن تا خودت را بازیابی و هم دیگران را بازسازی.

سالک : برای رسیدن شتاب دارم.

پیر مرد : نقل است شیخی از آن رو که خلایق را زودتر به جنت رساند آنان را ترکه می زد تا هدایت شوند . ترسم که تو نیز با مردم این دیار کج کردار آن کنی که شیخ کرد.

سالک : ندانم که مردم با ترکه به جنت بروند یا نه ؟

پیر مرد : پس تامل کن تا تحمل نیز خود آید . خلایق با خدای خود سرانجام به راه آیند.

پیرمرد و سالک به باغ رسیدند و از دروازه باغ گذر کردند.

سالک : حقا که اینجا جنت زمین است . آن چشمه و آن پرندگان به غایت مسرت بخش اند.

پیر مرد : بر آن تخت بنشین تا دخترم ما را میزبان باشد، دختر با شال و دستاری سبز آمد و تنگی شربت بیاورد و نزد میهمان بنهاد .سالک در او خیره بماند و در لحظه دل باخت . شب را آنجا بیتوته کرد و سحرگاهان به قصد گزاردن نماز برخاست.

پیر مرد : با آن شتابی که برای هدایت خلق داری پندارم که امروز رهسپاری .

سالک : اگر مجالی باشد امروز را میهمان تو باشم.

پیر مرد : تامل در احوال آدمیان راه نجات خلایق است . اینگونه کن .

سالک در باغ قدمی بزد و کنار چشمه برفت . پرنده ها را نیک نگریست و دختر او را میزبان بود . طعامی لذیذ بدو داد و گاه با او هم کلام شد . دختر از احوال مردم و دین خدا نیک آگاه بود و سالک از او غرق در حیرت شد . روز دگر سالک نماز گزارد و در باغ قدم زد.

پیرمرد او را بدید و گفت : لابد به اندیشه ای که رهسپار رسالت خود بشوی.

سالک چندی به فکر فرو رفت و گفت : عقل فرمان رفتن می دهد اما دل اطاعت نکند.

پیر مرد : به فرمان دل روزی دگر بمان تا کار عقل نیز سرانجام گیرد. سالک روزی دگر بماند.

پیر مرد : لابد امروز خواهی رفت , افسوس که ما را تنها خواهی گذاشت.

سالک : ندانم خواهم رفت یا نه , اما عقل به سرانجام رسیده است. ای پیرمرد من دلباخته دخترت هستم و خواستگارش.

پیر مرد : با اینکه این هم فرمان دل است اما بخردانه پاسخ گویم.

سالک : بر شنیدن بی تابم.

پیر مرد : دخترم را تزویج خواهم کرد به شرطی.

سالک : هر چه باشد گردن نهم.

پیر مرد : به ده بروی و آن خلایق کج کردار را به راه راست گردانی تا خدا از تو و ما خشنود گردد.

سالک : این کار بسی دشوار باشد.

پیر مرد : اول بار که تو را دیدم این کار سهل می نمود.

سالک : آن زمان من رسالت خود را انجام می دادم اگر خلایق به راه راست می شدند و اگر نمی شدند من کار خویشتن را تمام کرده بودم.

پیر مرد : پس تو را رسالتی نبود و در پی کار خود بوده ای.

سالک : آری.

پیر مرد : اینک که با دل سخن گویی کج کرداری را هدایت کن و بازگرد آنگاه دخترم از آن تو .

سالک : آن یک نفر را من برگزینم یا تو ؟

پیر مرد : پیر مردی است ربا خوار که در گذر دکان محقری دارد و در میان مردم کج کردار ,او شهره است.

سالک : پیرمردی که عمری بدین صفت بوده و به گناه خود اصرار دارد چگونه با دم سرد من راست گردد؟

پیر مرد : تو برای هدایت خلقی می رفتی.

سالک : آن زمان رسم عاشقی نبود.

پیر مرد : نیک گفتی . اینک که شرط عاشقی است برو به آن دیار و در احوال مردم نیک نظر کن , می خواهم بدانم چه دیده و چه شنیده ای ؟

سالک : همان کنم که تو گویی.

سالک رفت , به آن دیار که رسید از مردی سراغ پیر مرد را گرفت.

مرد : این سوال را از کسی دیگر مپرس.

سالک : چرا ؟

مرد : دیری است که توبه کرده و از خلایق حلالیت طلبیده و همه ثروت خود را به فقرا داده و با دخترش در باغی روزگار می گذراند.

سالک : شنیده ام که مردم این دیار کج کردارند.

مرد : تازه به این دیار آمده ام , آنچه تو گویی ندانم . خود در احوال مردم نظاره کن

سالک در احوال مردم بسیار نظاره کرد . هر آنکس که دید خوب دید و هر آنچه دید زیبا . برگشت دست پیر مرد را بوسید.

پیر مرد : چه دیدی ؟

سالک : خلایق سر به کار خود دارند و با خدای خود در عبادت.

پیر مرد : وقتی با دلی پر عشق در مردم بنگری آنان را آنگونه ببینی که هستند نه آنگونه که خود خواهی.